فوائد حفظ قرآنحفظ قرآن مانند تلاوت آن آثاری فراوان و ارزنده دارد. برخی از آثار حفظ آیات قرآن مجید، عبارت است از: فهرست مندرجات۲ - هدایت انسان ۳ - آرامش روحی ۴ - نجات از تنهایی ۵ - فهم بهتر قرآن ۶ - همنشینی با فرشتگان ۷ - غنا و بی نیازی ۸ - موجب آمرزش گناهان ۹ - نجات از عذاب الهی ۱۰ - قبولی شفاعت ۱۱ - آبادی و احیاء قلب ۱۲ - احیاء و شادابی دل ۱۳ - بالاترین درجات در بهشت ۱۴ - نجات از تنهایی ۱۵ - بزرگی در جامعه ۱۶ - دریافت پاداش پیامبران ۱۷ - سرشناسان اهل بهشت ۱۸ - احاطه رحمت الهی ۱۹ - مهارت در تلاوت ۲۰ - تقویت حافظه ۲۱ - ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان ۲۲ - الفت همیشگی با قرآن همانند نماز ۲۳ - پربار کردن اوقات فراغت ۲۴ - رواج نغمه‌های قرآنی ۲۵ - آشنایی با رسم الخط قرآن ۲۶ - ایجاد زمینه مناسب جهت آموزش مفاهیم قرآن ۲۷ - پانویس ۲۸ - منبع ۱ - پاداش اخرویحافظان قرآن در بهشت جایگاهی والا دارند و پاداش آنان دو چندان خواهد بود. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: درجات بهشت به تعدد آیه‌های قرآن است. وقتی که صاحب قرآن وارد بهشت شود، به وی می‌گویند بخوان و بالا برو، که هر آیه‌ای را درجه‌ای است. پس برتر از درجه حافظ قرآن درجه‌ای نیست. همچنین در روایات بیان شده که حافظان قرآن توان شفاعت کردن دیگران را نیز دارند. ۲ - هدایت انسانتلاوت و انس با قرآن از سفارش‌های مکرر معصومان (علیهم‌السّلام) است و حفظ قرآن به طور طبیعی به انس با آیات الاهی می‌انجامد؛ زیرا حافظ قرآن باید برای تثبیت محفوظات قرآنی اش دست کم روزی چند بار به قرائت قرآن بپردازد. معصومان (علیهم‌السّلام) حافظان قرآن را به تکرار آیات الاهی فراخوانده، یادآور شده‌اند همان گونه که شتر بسته شده در یک نقطه ـ چنانچه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود. ـ جایگاهش را ترک می‌کند، محفوظات حافظ قرآن نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرد از خاطر زدوده می‌شود. پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: انما مثل صاحب القرآن کمثل الابل المعلقة اذا عاهد علیها امسکها و ان اطلقها ذهبت و اذا قام صاحب القرآن فقراه باللیل و النهار ذکره و اذا لم یقم به نسیه. بنابراین، حافظ ناگزیر با قرآن انس می‌گیرد وزمینه هدایت و سعادتش فراهم می‌آید. حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: هیچ کس با قرآن هم نشین نمی‌شود مگر این که از کنار آن با افزایش یا کاهش برمی خیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.ما جالس هذا القرآن احد الا قام عنه بزیادة او نقصان: زیادة من هدی او نقصان من عمی. نفوذ قرآن در جان‌ها و پدید آوردن تحول در شخصیت افراد نیز از آثار سازنده ی تلاوت و حفظ قرآن است. بسیاری از مردم با تلاوت یا شنیدن آهنگ دلنشین قرآن مسیر زندگی خود را تغییرداده، سمت سعادت و کمال رهنمون شدند.برخی از دانشمندان در این زمینه کتاب‌های مستقلی نوشته‌اند و حکایات آموزنده بی شماری گرد آورده‌اند، [۳]
نمونه‌هایی از تاثیر و نفوذ قرآن، نوشته ی علی کریمی جهرمی.
۳ - آرامش روحییاد خدا تاثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل‌ها در پرتو آن آرام می‌گیرد. خداوند متعال می‌فرماید: «الا بذکر الله تطمئن القلوب» آگاه باش، دل‌ها با یاد خدا آرام می‌گیرد. یکی از نام‌های قرآن ذکر است. تلاوت و حفظ قرآن نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می‌ماند. پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: مثل قرآن مثل کیسه ی سربسته ی پر از مشک است. اگر آن را باز کنی، بوی مشک فضا را معطر می‌سازد و اگر به حال خود رها سازی، سود نمی‌بخشد. قرآن نیز، چنانچه به تلاوتش روی آوری، فضا را از عطر خود آکنده می‌سازد و روان را نشاط می‌بخشد؛ و اگر تلاوت نکنی، در سینه ات پنهان می‌ماند.عن رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : ان القرآن مثله کمثل جراب فیه مسک قد ربطت فاه فان فتحته فاح ریح المسک و ان ترکته کان مسکا موضوعا مثل القرآن ان قراته و الا فهو فی صدرک. ۴ - نجات از تنهاییکتاب بهترین هم نشین تنهایی است و قرآن زیباترین، عمیق‌ترین و با نفوذترین کتاب شمرده می‌شود. امام سجاد (علیه‌السّلام) می‌فرماید: اگر همه ی مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قران با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.لومات من بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان یکون القرآن معی. ۵ - فهم بهتر قرآنمهمترین و عمده‌ترین اثر حفظ قرآن درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلط بر همه ی آیات، ارتباط آنها را نیک در می‌یابد و در پرتو آن درکی بهتر و درست تر از قرآن به دست می‌آورد. هر چه حافظ قرآن بر آیات و ارتباط وبازیابی آنها مسلط تر باشد، بهتر می‌تواند نظر قرآن درباره ی یک موضوع را به دست آورد. پس مفسران حافظ قرآن، بهتر ودقیق تر می‌توانند قرآن را تفسیر کنند و تفسیرشان از تفسیر مفسران غیر حافظ جامع تر و دقیق تر است. ۶ - همنشینی با فرشتگانعن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال: الحافظ للقرآن العامل به مع السفرة الکرام البررة. «حافظ قرآن که بدان عمل کند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و سفیران الهی خواهد بود.» ۷ - غنا و بی نیازیقال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : اغنی الناس حملة القرآن من جعله الله تعالی فی جوفه. بی نیازترین مردم حاملان قرآن می‌باشند، آن کسان که خدای تعالی قرآن را در سینه آنها جای داده است. قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : من اعطاه الله القرآن فرای ان رجلا اعطی افضل مما اعطی فقد صغر عظیما و عظم صغیرا. هر کسی خداوند قرآن را به او داد و چنان پندارد که به مردی بهتر از او چیزی داده‌اند، خیر بزرگی را کوچک شمرده و کوچکی را بزرگ دانسته است. ۸ - موجب آمرزش گناهانقال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : من قرا القرآن عن حفظه ثم ظن ان الله تعالی لا یغفر له فهو ممن استهزء بآیات الله. «کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند که خداوند متعال او را نمی‌آمرزد، در واقع از جمله کسانی است که آیات خداوند را مورد استهزاء و تمسخر قرار داده است.» ۹ - نجات از عذاب الهیلا یعذب الله قلبا وعی القرآن. [۱۱]
آثار الصادقین، ج۱۷، ص۲۴۷.
«خداوند متعال قلبی که قرآن در آن باشد را عذاب نمی‌کند.» ۱۰ - قبولی شفاعتهمانطور که خود قرآن در حق مؤمنان شفاعت می‌کند، حافظ و حامل قرآن نیز توان شفاعت را دارد: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : من قرا القرآن حتی یستظهره و یحفظه ادخله الله الجنة و شفعه فی عشرة من اهل بیته کلهم قد وجبت لهم النار «هر که (آنقدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ده نفر از خانواده اش که آتش جهنم بر آن واجب شده، می‌پذیرد.» ۱۱ - آبادی و احیاء قلبهمانطوری که خانه ویران نزد مردم بی ارزش است، دلی خالی از قرآن نیز پیش خداوند بی ارزش است. قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : ان الذی لیس فی جوفه شیء من القرآن کالبیت الخراب. «کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیه‌ای) از قرآن نباشد، همانند خانه ویران است.» ۱۲ - احیاء و شادابی دلانس با قرآن و تلاوت آن موجب احیاء و شادابی دل می‌شود. عن کثیر بن سلیم قال قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : یا بنی لا تغفل عن قرائة القرآن، فان القرآن یحیی القلب و ینهی عن الفحشاء و المنکر و البغی. کثیر بن سلیم می‌گوید: رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: ای پسر! از قرائت قرآن غفلت مکن که قرآن دل را زنده می‌کند و از فحشاء و نادرست و ستم باز می‌دارد. ۱۳ - بالاترین درجات در بهشتقال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : فاذا دخل صاحب القرآن الجنة قیل له: اقرا وارق، لکل آیة درجة فلا تکون فوق حافظ القرآن درجة. هنگامی که صاحب قرآن داخل بهشت شود، به او می‌گویند بخوان و بالا رو، پس برتر از درجه حافظ قرآن درجه‌ای نیست. ۴ - نجات از تنهاییزندان تنهایی، ناخود آگاه در انسان ترس و وحشت ایجاد می‌کند و در این موقعیت انسان نیاز به دوست و همراهی دارد، بهترین مونس و همدم آدمی در تنهایی کتاب است و چه کتابی زیباتر و عمیق تر و با نفوذتر از قرآن؟ قال علی بن الحسین (علیه‌السّلام) : لو مات من بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان یکون القرآن معی. امام علی بن الحسین (علیه‌السّلام) فرمود: «اگر همه مردم که در میان مشرق و مغرب عالم زندگی می‌کنند، بمیرند و قرآن کریم با من باشد، احساس ترس و وحشت نمی‌کنم.» ۱۵ - بزرگی در جامعهزمره بزرگان و بهترین افراد جامعه: پیامبر بزرگوار اسلام در این باره می‌فرماید: اشراف امتی حملة القرآن و اصحاب اللیل. «بزرگان امت من حاملان قرآن و نماز شب خوانان می‌باشند.» در روایت دیگر می‌فرماید: فضل حملة القرآن علی الذی لم یحمله کفضل الخالق علی المخلوق. « فضیلت و برتری حاملان(حامل قرآن معنای گسترده‌ای دارد که قاریان مفسران قرآن را نیز در بر می‌گیرد.) قرآن بر کسی که سعادت حمل قرآن را نیافته، مانند برتری آفریدگار بر آفریدگان است.» ۱۶ - دریافت پاداش پیامبرانحاملان قرآن، چون با کلام خداوند انس و الفت دارند و سعی می‌کنند، خود نیز متخلق به اخلاق قرآن و متادب به آداب الهی باشند، مرگ و حشر و نشر آنها همانند پیامبر است: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : ان اکرم العباد الی الله بعد الانبیاء، العلماء ثم حملة القرآن، یخرجون من الدنیا کما یخرج الانبیاء و یحشرون من قبورهم مع الانبیاء و یمرون علی الصراط مع الانبیاء و یاخذون ثواب الانبیاء. پیامبر اسلام فرمود: «همانا بهترین بندگان نزد خدا بعد از پیامبران علما هستند و سپس حاملان (قاریان و حافظان) قرآن، آنان همانند انبیا از دنیا می‌روند، همراه آنان از قبرها برانگیخته می‌شوند، در کنار آنان از صراط می‌گذرند و پاداش انبیاء را (از خداوند) دریافت می‌کنند.» ۱۷ - سرشناسان اهل بهشتاهل قرآن همانطور که در دنیا مورد تکریم و احترام مردم هستند در بهشت نیز گرامی و محبوبند. قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : حملة القرآن عرفاء اهل الجنة «حاملان قرآن، سرشناسان اهل بهشت‌اند.» در روایت دیگری نیز وجود مقدس پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اکرام و احترام حامل قرآن را با اکرام خود یکی دانسته و فرموده: اکرموا حملة القرآن فمن اکرمهم فقد اکرمنی. «حاملان قرآن را گرامی بدارید، هر کس آنان را گرامی بدارد، مرا گرامی داشته است.» ۱۸ - احاطه رحمت الهیباعث احاطه رحمت الهی و پوشش نور خداوند: عن النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : حملة القرآن هم المحفوفون برحمة الله الملبوسون نور الله عزوجل.پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «حاملان قرآن به رحمت خدا احاطه شده‌اند، به نور خداوند عزوجل پوشیده شده‌اند.» ۱۹ - مهارت در تلاوتفراگیری عملی همه مهارتهای تلاوت قرآن: حفظ قرآن باعث می‌شود، تا انسان به میزان قابل توجهی مهارتهای قرآنی را فرا بگیرد، کسانی که تلاش می‌کنند آیات قرآن را به خاطر بسپارند و تمرین می‌کنند تا آیات الهی را حفظ نمایند، حتی خردسالان به سرعت در روخوانی و روانخوانی قرآن تسلط پیدا می‌کنند و نیز با ممارست و تکرار آیات و مراجعه به نوار، تلفظ عربی آیات و ترتیل قرآن و احکام تجوید و وقف و ابتدا را نیز به مرور زمان فرا می‌گیرند. ۲۰ - تقویت حافظهقال علی (علیه‌السّلام) : ثلثة یزدن فی الحفظ و یذهبن بالبلغم، قراءة القرآن و العسل و اللبان؛ سه چیز است که حافظه را افزایش می‌دهد و بلغم را از بین می‌برد: قرائت قرآن، عسل، نوشیدن شیر . ۲۱ - ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانانحفظ قران و جذابیتهای آن می‌تواند باعث بوجود آوردن فضای معطر قرآنی گردد، همانگونه که می‌بینیم وقتی یک حافظ قران (بویژه حافظان خردسال) در جمعی حضور پیدا می‌کند و یا در مراسم و محافل قرآنی از حضور آنها استفاده می‌گردد، جامعه چه تاثیر شگرفی می‌پذیرد و تا مدتها حلاوت و شیرینی آن باقی است. ۲۲ - الفت همیشگی با قرآن همانند نمازکسی که قرآن را در حافظه خویش جای داده است، همیشه همراه قرآن است و همانطوری که مومنین با نماز انس پیدا می‌کنند، حافظان قرآن با قرآن نیز که مجموعه کلمات الهی است، الفت و نزدیکی دارند. ۲۳ - پربار کردن اوقات فراغتکلمات قرآن بهترین چیزی است که می‌تواند اوقات فراغت جوانان و همه اقشار را پر کند، امروزه که دست اندرکاران فرهنگی جامعه با هر چیز ممکن سعی دارند جوانان بیکار نباشند و بیکاری را مضر به حال جامعه می‌دانند و بعضا در تلاش هستند که بوسیله برنامه‌های ورزشی و فوتبالی و فیلمهای غیر مفید و مسابقات غیر سازنده آنها را مشغول نمایند، حفظ قرآن بهترین نسخه‌ای است که می‌تواند درمان این درد زیان آور جامعه باشد. ۲۴ - رواج نغمه‌های قرآنیجایگزین کردن نغمه‌های زیبای قران بجای آهنگهای نامطلوب حفظ قرآن باعث می‌شود تا انسان با نغمه‌های قرآنی آشنا شود و جایگزین آهنگهای بعضا مبتذل در جامعه گردد. متاسفانه امروزه فرهنگ غرب جهت تخریب باورهای مردم به تهاجم سنگین پرداخته و از تمام امکانات مادی و معنوی جهت انحطاط جامعه دیندار، بهره می‌گیرد تا فرهنگ ناب و خالص قرآنی را از جامعه بگیرد، نغمه‌های ملکوتی قرآن کریم بهترین داروی فلاح و نجات از عربده‌ها و موسیقی‌های تند غربی است. ۲۵ - آشنایی با رسم الخط قرآنانس با صورت و رسم الخط قرآن جهت رفع مشکل فراگیری قرآن در مدارس حفظ سوره‌هایی از قرآن وتلاش در جهت بخاطر سپاری آیات قرآن باعث می‌شود تا دانش آموزان، خط قرآن و صورت آن را بشناسند و در مدارس به مشکل عدم فراگیری دچار نشوند. ۲۶ - ایجاد زمینه مناسب جهت آموزش مفاهیم قرآنحفظ قرآن باعث می‌شود تا انسان مفاهیم قرآن را به خوبی فرابگیرد و معنی کلمات و آیات و واژه‌های قرآنی و قصه‌های قرآن را بیاموزد، در قرآن داستان‌های بسیار زیادی آمده است که حافظ به برکت حفظ می‌تواند به آنها دست رسی پیدا کند. به علاه اینکه حافظ قرآن بواسطه حفظ، از شان نزول آیات و تفسیر آگاهی پیدا می‌کند. این مختصری بود از فوائد و آثار حفظ قرآن کریم که شما می‌توانید بیش از این، خود جستجو نمائید و از ثمرات آن آگاهی حاصل نمائید، به امید آن که همگان از کوثر وحی و سفره پربرکت نعمت الهی بهره مند گردند. ۲۷ - پانویس۲۸ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «فوائد حفظ قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۱/۲۴. رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|